ปัจจุบันเราจะเห็นผลงานวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ศึกษาตีพิมพ์เผยแพร่กันหลากหลายทั้งในวารสารวิชาการ วิทยานิพนธ์ หรือเอกสารการประชุมวิชาการ ซึ่งถือว่าเป็นนิมิตหมายอันดีที่มีการขับเคลื่อนการศึกษาโดยอาศัยกระบวนการวิจัยเข้าเพื่อหาคำตอบหรือพัฒนาการศึกษาวิทยาศาสตร์ ในขณะที่เราชาววิทยาศาสตร์ศึกษากำลังก้าวเดินไปอยู่ในยุค Research-based society นั้น เราควรได้หยุดคิดและทบทวนกันสักนิดว่า การวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ศึกษาของเราในอดีตและปัจจุบันเป็นอย่างไร การที่เรารู้อดีตและปัจจุบันจะทำให้เรารู้อนาคตของตนเองว่าจะเป็นไปในทิศทางใด หากเราไม่รู้อดีตและปัจจุบัน เราก็จะไม่มีอนาคต การวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ศึกษาก็เช่นเดียวกัน ดังนั้นจากแนวคิดดังกล่าวผู้เขียนขอเก็บและเล่าประสบการณ์เกี่ยวกับการวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ศึกษา เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับผู้อ่าน ทั้งนี้เรื่องที่เราเป็นเพียงประสบการณ์การศึกษาและการตรวจผลงานวิทยานิพนธ์และงานวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ศึกษาของประเทศไทย โดยมีสถานการณ์การวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ศึกษามีดังต่อไปนี้

การวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ศึกษาในของกลุ่มนักวิจัยบางกลุ่มมักนำวิธีทางวิทยาศาสตร์มาปรับใช้และเข้าใจว่าการวิจัยต้องใช้วิธีการทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งจะเริ่มจากการสังเกต ตั้งปัญหา กำหนดคำถาม ตั้งสมมติฐาน ทดลอง และสรุปผลการทดลอง อย่างเป็นขั้นตอนตายตัว ซึ่งเป็นความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน เพราะวิธีนี้เป็นเพียงหนึ่งวิธีที่จะได้มาซึ่งความรู้เท่านั้น  แม้แต่นักการศึกษาหลายคนก็เกิดความสับสนและตีความคำว่า การสืบเสาะหาความรู้ (inquiry) กับคำว่า scientific methods ว่าคือสิ่งเดียวกัน โดยแท้จริงแล้วคำว่า inquiry นี้หมายถึงกระบวนการต่างๆ ที่ใช้ในการค้นหาความรู้ ไม่จำเป็นต้องเป็นขั้นตอนตายตัว หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือกระบวนการที่ใช้ศึกษาปรากฏการณ์และอธิบายปรากฏการณ์นั้น ซึ่งวางอยู่บนพื้นฐานของหลักฐานหรือเหตุผลต่างๆ  โดยมักจะเริ่มต้นจากการสังเกต ตั้งคำถาม ค้นคว้าหาความรู้ การเก็บรวบรวม วิเคราะห์ และแปลความหมายข้อมูล ตอบคำถาม อธิบาย และสื่อความหมาย ทั้งนี้สิ่งที่สำคัญก็คือหลักฐานจะต้องมีความชัดเจนและสำรวจตรวจสอบได้ ทั้งนี้งานวิจัยส่วนใหญ่จะมุ่งเน้นวิจัยเกี่ยวกับการเรียนการสอนเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งจริงๆ แล้วเป็นเรื่องที่ตอบสนองกับนโยบายการปฏิรูปการศึกษา แต่อย่างไรก็ตาม การขับเคลื่อนให้วิทยาศาสตร์ศึกษาประสบความสำเร็จได้ ตั้งอาศัยองค์ความรู้จากหลาหลายด้าน ดังนั้นการวิจัยก็เช่นเดียวกัน ควรมีการวิจัยในหลากหลายด้าน เพื่อนำองค์ความรู้มาต่อเป็น Jigsaw เพื่อตอบโจทย์เกี่ยวกับประเด็นวิทยาศาสตร์ศึกษาของประเทศไทยในปัจจุบันให้ได้